Yasal Mal Rejimine İlişkin Yargıtay Karar Tahlili
A.İNCELEME KONUSU KARAR * ARTIK DEĞERE KATILMA ALACAĞI İSTEMİ ( Eklenmeden ve Denkleştirmeden Elde Edilen Miktarlar da Dahil Olmak Üzere Edinilmiş Mallarının Toplam Değerinden Bu Mallara İlişkin Borçlar Çıkarıldıktan Sonra Kalan Artık Değerin Yarısı Üzerinde Diğer Eşin Alacak Hakkı Olduğu ) * ARTIK DEĞERE KATILMA ( Her Eş veya Mirasçıların Diğer Eşe Ait Artık Değerin Yarısı Üzerinde Hak Sahibi Olduğu - Katılma Alacağı Yasa'dan Kaynaklanan Bir Hak Olup Bu Hakkı Talep Eden Eşin Gelirinin Olmasına veya Söz Konusu Mal Varlığının Edinilmesine İyileştirilmesine ya da Korunmasına Katkıda Bulunulmasına Gerek Olmadığı ) * İSPAT YÜKÜ ( Belirli Bir Malın Eşlerden Birine Ait Olduğunu İddia Eden Kimsenin İddiasını İspat Etmekle Yükümlü Olduğu - Eşlerden Hangisine Ait Olduğu İspat Edilemeyen Malların Onların Paylı Mülkiyetinde Sayılacağı - Bir Eşin Bütün Mallarının Aksi İspat Edilinceye Kadar Edinilmiş Mal Olarak Kabul Edileceği ) * KATILMA ALACAĞININ HESABI ( Artık Değere Katılma Alacağı İstemi - Taşınmazın Kooperatife Üye Olunarak Edinildiği/Ödemelerin Evlilik Öncesi ve Evlilik Birliği İçin Devam Ettiği/Ödemelerin Davalının Babası Tarafından Yapıldığına Dair Somut Delil Bulunmadığı - Evlilik Birliği İçinde Yapılan Ödemeler Sebebiyle Davacının Katılma Alacağının Olduğunun Kabulü Gerektiği - Taşınmaz İçin Evlilik Birliği İçinde Yapılan Ödemelerin Tüm Ödemelere Oranı Bulunup Artık Değere Katılma Alacağının Hesaplanarak Karar Verileceği ) B. OLAYIN ÖZETİ Davacı vekili, evlilik birliği içinde edinilen taşınmaz ve araçlar sebebiyle 1.000,00 TL alacağın tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davacı vekili 20.01.2015 tarihli dilekçesi ile talep miktarını artırarak toplam 10.987,00 TL alacağın tahsilini istemiştir. Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, ...plakalı araca yönelik talebin kabulüyle 2.700,00 TL'nin tahsiline, ... plakalı araç ve taşınmaza yönelik talebin reddine karar verilmiştir. Hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. C. MERCİ KARARLARI I. Yerel Mahkeme Kararı Yerel Mahkeme, ...plakalı araca yönelik talebin kabulüyle 2.700,00 TL'nin tahsiline, ... plakalı araç ve taşınmaza yönelik talebin reddine karar vermiştir. Hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. II. Yargıtay Kararı “Eşler, 04.08.2003 tarihinde evlenmiş, 11.04.2011 tarihinde açılan boşanma davasının kabulüne dair hükmün, 23.03.2012 tarihinde kesinleşmesiyle boşanmışlardır. Mal rejimi boşanma davasının açıldığı tarih itibarıyla sona ermiştir (TMK m. 225/son). Sözleşmeyle başka mal rejiminin seçildiği ileri sürülmediğinden evlilik tarihinden mal rejiminin sona erdiği tarihe kadar ise, edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir (4722 Sayılı Kanun'un m. 10, TMK m. 202/1). Tasfiyeye konu S.S. Gülara Konut Yapı Kooperatifine davalı eş tarafından 10.11.1998 tarihinde üye olunmuş, ödemeler 1998-2004 yılları arasında yapılmıştır. Dava konusu 559 ada 1 parsel 3 numaralı bağımsız bölüm, 03.11.2004 tarihinde davalı eş adına tescil edilmiştir. Mal rejiminin tasfiyesinde eşlerin bağlı bulunduğu rejime dair hükümler uygulanır (TMK m. 179). Yukarda açıklanan yasal düzenleme ve ilkeler uyarınca yapılan incelemede; Tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde, davacının 559 ada 1 parsel 3 numaralı bağımsız bölüm sebebiyle alacak talebinde bulunduğu, davalının taşınmazın kooperatif yoluyla edinildiği ve ödemelerin babası tarafından yapıldığını savunduğu, mahkemece kooperatiften gelen yazı ve tanık beyanlarına göre ödemelerin davalının babası tarafından yapıldığı kabul edilerek taşınmazın kişisel mal olduğu gerekçesi ile talebin reddine karar verildiği, ancak dosya kapsamında ödemelerin davalının babası tarafından yapıldığına yönelik tanık beyanı dışında somut delil olmadığı anlaşılmaktadır. Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelere göre, taşınmazın kooperatife üye olunarak edinildiği, ödemelerin evlilik öncesi ve evlilik birliği için devam ettiği, ödemelerin davalının babası tarafından yapıldığına dair somut delil bulunmadığına göre, evlilik birliği içinde yapılan ödemeler sebebiyle davacının katılma alacağının olduğunun kabulü gerekir (TMK m. 222). O halde mahkemece yapılacak iş, taşınmaz için evlilik birliği içinde yapılan ödemelerin tüm ödemelere oranı bulunup, yukarda açıklanan yasal düzenlemeler ve Dairemiz'in ilke ve uygulamalarına göre, artık değere katılma alacağının hesaplanarak karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur. SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarda 2. bentte gösterilen sebeplerle 6100 Sayılı HMK'nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 Sayılı HUMK'nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA..” karar verilmiştir. III.Hukuki Sorun Olaydaki hukuki sorun davacı yanca talep edilen taşınmazın, davalının kişisel malı olup olmadığına ve bunun ispatına ilişkindir. DEĞERLENDİRME Dava, artık değere katılma alacağı istemine ilişkindir.4721 sayılı Kanun'a göre, 01.01.2002 tarihinden itibaren boşanma halinde mal paylaşımı, “edinilmiş mallara katılma rejimi” esaslarına göre yapılır. Buna göre, her eş diğer eşin evlilik içinde “edinilmiş mal” niteliğindeki mallarının yarısının değeri üzerinde alacak hakkına sahiptir. Bu yüzden Mal rejiminin devamı süresince, bir eşin sahip olduğu edinilmiş malda, diğer eşin artık değerin yarısı oranında katılma alacak hakkı vardır. Artık değere katılma alacağı; eklenecek değerlerden (TMK m. 229) ve denkleştirmeden (TMK m. 230) elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere, eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden, bu mallara dair borçlar çıktıktan sonra kalan artık değerin yarısı üzerindeki diğer eşin alacak hakkıdır (TMK m. 236/1). Katılma alacağı Yasa'dan kaynaklanan bir hak olup, bu hakkı talep eden eşin gelirinin olmasına veya söz konusu mal varlığının edinilmesine, iyileştirilmesine ya da korunmasına katkıda bulunulmasına gerek yoktur. Artık değere katılma alacak miktarı hesaplanırken, mal rejiminin sona erdiği sırada mevcut olan malların, bu tarihteki durumlarına göre, ancak tasfiye tarihindeki sürüm (rayiç) değerleri esas alınır .Yargıtay uygulamalarına göre, tasfiye tarihi karar tarihidir. Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal olarak kabul edilir (TMK m. 222). Olayda 04.08.2003 tarihinde evlenen eşler, , 23.03.2012 tarihinde boşanmışlardır. Tasfiyeye konu S.S. Gülara Konut Yapı Kooperatifine davalı eş tarafından 10.11.1998 tarihinde üye olunmuş, ödemeler 1998-2004 yılları arasında yapılmıştır. Dava konusu 559 ada 1 parsel 3 numaralı bağımsız bölüm, 03.11.2004 tarihinde davalı eş adına tescil edilmiştir. Davacı ise ilgili bağımsız bölüm üzerinde alacak talebinde bulunmuştur. Davalı, taşınmazın ödemelerinin babası tarafından yapıldığını bu yüzden kişisel mal sayılması gerektiğini ileri sürmüştür. Mahkemece kooperatiften gelen yazı ve tanık beyanlarına göre ödemelerin davalının babası tarafından yapıldığı kabul edilerek taşınmazın kişisel mal olduğu gerekçesi ile talebin reddine karar verilmiş, ancak dosya kapsamında ödemelerin davalının babası tarafından yapıldığına yönelik tanık beyanı dışında somut delil olmadığı tespit edilmiştir. Yargıtay, ödemelerin davalının babasının yaptığına dair somut delil sunulmaması sebebiyle ilgili taşınmazı kişisel mal olarak kabul etmemiş davacının katılma alacağı olduğunu belirterek yerel mahkeme kararının bozulmasına hükmetmiştir. Türk Medeni Kanunu’nun 222. Maddesine göre “ - Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür. Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. “olayda taşınmazın bedelinin davalının babası tarafından ödendiğine ilişkin somut bir delil olmaması, durumun ispatlanamaması sebebiyle kişisel mal değil davacının katılma alacağı olduğunu kabulü gerekmektedir. Yargıtayın kararı yerindedir. KAYNAKÇA ACABEY, Beşir (2007), Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Mal Grupları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 9, Özel Sayı, s. 491-534. ACAR, Faruk (2014), Türk Hukukunda Yasal Mal Rejimleri, Cilt: 35, Sayı: 1, ss.143-156. DEMİR, Mehmet (2005), Türk Medeni Kanununa Göre Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Değer Artış Payı ve Denkleştirme Alacağı, Tbb. Dergisi, Ankara S:61.ss292303. KÖROĞLU, Emre (2016) Edinilmiş Mallara Katılma Rejimini Sona Erdiren Sebepler ve Bu Mal rejiminin Sona Erme Anı, ERÜHFD, C. XI, S. 1 ,ss.230-251. SARI, Suat(2007), Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, İstanbul.